Włochy to starzejące się społeczeństwo

Włochy to jedno z najszybciej starzejących się społeczeństw w Europie. W ostatnich latach liczba osób powyżej 65. roku życia w kraju gwałtownie wzrosła, a współczynnik obciążenia demograficznego staje się coraz wyższy. Starzenie się społeczeństwa stanowi poważne wyzwanie, ponieważ liczba osób w wieku produkcyjnym maleje, a wiekowa ludność wymaga większej opieki zdrowotnej i wsparcia socjalnego. Zmiany liczby ludności obserwujemy przede wszystkim w demografii seniorów Włoch. Ostatnie dane dotyczące liczby ludności mówią, że do 2070 roku odsetek osób w wieku 65 lat i więcej wzrośnie do około 30% populacji. Dodatkowo, liczba dzieci przypadających na kobietę maleje, a Włochy doświadczają fali emigracji młodych ludzi, zwłaszcza tych po ukończeniu studiów. Młodzi Włosi często wyjeżdżają do innych krajów europejskich, takich jak Niemcy, Wielka Brytania czy Holandia w poszukiwaniu lepszych możliwości zatrudnienia i wyższych wynagrodzeń. Jak migracja młodych obywateli wpłynie na strukturę wiekową ludności oraz współczynnik obciążenia demograficznego? Czy Włochy podejmą kroki by zatrzeć różnicę średniego wieku między innymi krajami Europy?

Struktura ludności: średni wiek obywateli i liczba ludności.

Struktura wiekowa ludności we Włoszech zmienia się dynamicznie. Włochy mają jeden z najwyższych wskaźników starzenia się społeczeństwa na kontynencie. W ciągu ostatnich lat populacja Włoch spadła. Średni wiek mieszkańca wzrasta, a liczba młodych Włochów zmniejsza się. Wzrost średniego wieku jest wynikiem niskiego wskaźnika urodzeń oraz wydłużenia życia, które obecnie wynosi średnio 83 lata. Jednak prognozy liczby ludności wskazują na dalsze spadki. Szacowana liczba ludności Włoch w 2050 roku wyniesie około 54 miliony, co oznacza znaczną zmianę w społeczeństwie włoskim w porównaniu do obecnych danych. Badania liczby ludności pokazują, że odsetek osób w wieku produkcyjnym będzie spadał, co może negatywnie wpłynąć na rynek pracy i gospodarkę.

Ważnym wskaźnikiem demograficznym jest średni wiek społeczeństwa, który w ostatnich latach Włochy notują na poziomie około 47 lat. Prognozy liczby ludności wskazują, że do 2050 roku średni wiek mieszkańca Włoch będzie wynosił nawet 50 lat. Mediana wieku również rośnie, co oznacza, że społeczeństwo włoskie starzeje się w szybkim tempie. Warto zwrócić uwagę, że wiek produkcyjny osób we Włoszech obejmuje osoby od 15 do 64 lat, ale obecnie populacja wieku produkcyjnego zmniejsza się, co prowadzi do trudności związanych z utrzymaniem stabilnego rynku pracy.

Wzrost liczby osób powyżej 65. roku życia, spadająca liczba dzieci oraz zmniejszająca się liczba ludności Włoch to kluczowe wyzwania, z którymi Włochy w 2050 roku będą musiały się zmierzyć. Dane dotyczące liczby ludności oraz prognozy demograficzne wskazują na konieczność dostosowania polityk społecznych i gospodarczych do nowej rzeczywistości, w której większa liczba osób starszych będzie wymagała wsparcia ze strony systemów emerytalnych i opieki zdrowotnej.

Liczba urodzeń: Włochy najstarszym narodem Europy?

Jak już wiemy, średni wiek mieszkańca to istotny wskaźnik demograficzny, który może wiele powiedzieć o strukturze społeczeństwa, jego dynamice oraz potrzebach społecznych i ekonomicznych. W krajach o wyższym średnim wieku, jak Włochy, pojawia się obciążenie demograficzne, które wymaga dostosowania polityki społecznej i ekonomicznej. Piramida wieku mieszkańców wskazuje na coraz większy odsetek seniorów, co może prowadzić do wyzwań związanych z opieką nad osobami starszymi oraz dostosowaniem rynku pracy do mniejszych grup młodzieży. Jednym z głównych problemów związanych z malejącą liczbą ludności Włoch jest niski wskaźnik urodzeń. W ostatnich dekadach liczba dzieci przypadających na jedną kobietę we Włoszech zmalała do poziomu 1,24, co jest jednym z najniższych wskaźników w Europie. W wyniku tego liczba dzieci w społeczeństwie stopniowo spada. Liczba młodych Włochów, czyli osób poniżej 15. roku życia, stanowi coraz mniejszy procent populacji, co w połączeniu ze wzrastającą liczbą osób powyżej 65. roku życia prowadzi do wyzwań w strukturze demograficznej. W 2022 roku po raz pierwszy od ponad 150 lat urodziło się mniej niż 400 tysięcy dzieci. Od 1993 roku saldo naturalne populacji jest negatywne, co oznacza, że więcej osób umiera, niż się rodzi. Obecnie w wieku produkcyjnym (15-64 lata) znajduje się 37,2 miliona osób, a prognozy wskazują na spadek o 1,8 miliona do 2030 roku​ (Źródło: https://www.cdp.it/resources/cms/documents/CDP_Brief_Demografia_e_evoluzione_della_forza_lavoro_22052023.pdf). Spójrzmy na poniższą piramidę wieku mieszkańców Włoch:

Analizując dane i liczby ludności obserwujemy, że w ciągu najbliższych lat starzenie się społeczeństwa stanie się jeszcze bardziej widoczne. Górna część piramidy (osoby w wieku 60 lat i więcej) jest stosunkowo szeroka, co wskazuje na duży udział osób starszych. Seniorzy Włoch to odsetek ludzi w wieku 65–84 lat, który w ubiegłym roku wynosił około 5-7%, co jest znaczące w porównaniu do młodszych grup wiekowych. Najmłodsze grupy wiekowe, czyli osoby poniżej 15. roku życia, stanowią mniejszy procent populacji, około 2-2,1% w każdej grupie. Liczba dzieci przypadających na kobietę aktualnie wynosi 1,2 dzieci / kobietę i stanowi najniższy poziom w historii. Ta piramida wieku mieszkańców pokazuje też, że osoby w wieku produkcyjnym (30–64 lata) stanowią 62.6% całej populacji Włoch w 2023 roku. Ta grupa będzie jednak szybko starzeć się w ciągu najbliższych dekad, co może wpłynąć na przyszłą strukturę zatrudnienia i współczynnik obciążenia demograficznego.

W Europie również obserwuje się starzenie się społeczeństw, jednak współczynnik obciążenia demograficznego w Włoszech jest wyższy niż średnia europejska. W krajach takich jak Niemcy, Hiszpania czy Francja udział osób w wieku produkcyjnym jest wyższy, co zmniejsza obciążenie demograficzne wynikające z rosnącego udziału osób starszych.

Demografia osób starszych we Włoszech wpływa na gospodarkę i system opieki zdrowotnej, gdzie rosnący udział osób starszych wymaga większych nakładów finansowych i społecznych. Choć w innych krajach Europy również rośnie liczba seniorów, to wiek społeczeństwa w niektórych krajach, jak Polska czy Czechy, jest wciąż nieco niższy, co daje nam czas na lepsze przygotowanie się na ten kryzys demograficzny.

Podsumowując, obciążenie demograficzne we Włoszech jest wyższe niż w większości krajów europejskich, a demografia osób starszych sprawia, że problemy starzejącego się społeczeństwa stają się coraz bardziej palące.

Wiek produkcyjny i obciążenie demograficzne: starzenie się społeczeństwa zagraża rynkowi pracy.

W ostatnich latach społeczeństwo włoskie zmaga się z poważnymi wyzwaniami demograficznymi, które mogą mieć ogromny wpływ na rynek pracy. Piramida wieku mieszkańców pokazuje, że struktura demograficzna Włoch zmienia się drastycznie, a wiekowa ludność staje się coraz większą częścią populacji. Dodatkowo Włosi mierzą się ze zjawiskiem migracji młodych. W ciągu ostatnich 10 lat (2012-2021) około 1 milion Włochów opuściło kraj, z czego ponad 1/3 to osoby w wieku 25-34 lat. Kolejnym problemem są tzw. NEET ( z ang. Not in Education, Employment or Training). W języku polskim można to przetłumaczyć jako „osoby niepracujące, nieuczące się i nieszkolące się”, które we Włoszech stanowią aż 3,1% młodych ludzi (15-29 lat). Jest to najwyższy odsetek w UE.

We Włoszech wiek emerytalny wynosi 67 lat. Aktualnie toczą się dyskusje na temat podniesienia wieku emerytalnego. Rząd rozważa takie zmiany w kontekście rosnącego kosztu życia, wydatków na emerytury oraz starzejącego się społeczeństwa. W ostatnich latach wprowadzano różne reformy emerytalne, ale temat ten wciąż budzi kontrowersje i opór społeczny. Wiele osób obawia się, że podniesienie wieku emerytalnego negatywnie wpłynie na ich plany dotyczące odpoczynku po pracy.

Analizując dane dotyczące liczby emerytów i pracujących w różnych regionach Włoch, wyłania się interesujący obraz sytuacji demograficzno-ekonomicznej kraju. Ogólnie rzecz biorąc, we Włoszech jest więcej emerytów (22,759 mln) niż osób pracujących (22,554 mln), co skutkuje ujemnym saldem -205 tys. Jednakże ta ogólnokrajowa statystyka skrywa znaczące różnice regionalne. Regiony północne i centralne, takie jak Lombardia, Wenecja Euganejska czy Lacjum, charakteryzują się zazwyczaj dodatnim saldem, co oznacza przewagę osób pracujących nad emerytami. Natomiast regiony południowe, w tym Sycylia, Apulia i Kalabria, wykazują tendencję odwrotną – ujemne saldo wskazuje na przewagę emerytów nad pracującymi. Największe dysproporcje obserwujemy w Lombardii, która ma największą nadwyżkę pracujących (+658 tys.), oraz na Sycylii, gdzie deficyt pracujących jest najwyższy (-340 tys.). Warto zauważyć, że istnieją wyjątki od tego ogólnego trendu – niektóre regiony północne, jak Liguria, oraz kilka regionów centralnych, np. Umbria i Marche, również wykazują ujemne saldo. Ta sytuacja może wskazywać na poważne problemy demograficzne i ekonomiczne, szczególnie w regionach południowych, gdzie może brakować siły roboczej niezbędnej do utrzymania systemu emerytalnego. Przedstawione dane uwidaczniają wyraźny podział między północą a południem Włoch pod względem proporcji emerytów do osób pracujących, co może mieć daleko idące konsekwencje dla gospodarki i polityki społecznej kraju, wymagając przemyślanych działań w celu zrównoważenia systemu emerytalno-pracowniczego w skali całego państwa. Zastanawiasz się może ile lat będzie żył przeciętny mieszkaniec Włoch w 2100? Oto ikonografika z odpowiedzią: 93 lata!

Obecnie populacja wieku produkcyjnego, czyli osoby w przedziale wiekowym od 15 do 64 lat, wynosi około 37,19 miliona (stan na pierwszy kwartał 2024 roku). Warto zauważyć, że ta liczba utrzymuje się na stosunkowo stabilnym poziomie w ostatnich kwartałach, jednak w dłuższym okresie może ulegać zmianom, szczególnie ze względu na starzenie się społeczeństwa oraz spadek liczby dzieci we Włoszech. Szacuje się, że liczba ludności Włoch wynosi około 60 milionów. W ciągu ostatnich kilku lat liczba ta zaczęła spadać, a prognozy wskazują na dalszy spadek w nadchodzących dekadach, z możliwym osiągnięciem około 54–56 milionów do 2070 roku.

Prognozy na 2030 rok też nie są najlepsze. Szacuje się, że Włochy stracą około 1,3 mln pracowników w porównaniu do 2021 roku, z czego nastąpi:

• spadek o 2,4 mln pracowników z niskim poziomem wykształcenia.
• wzrost o 1,1 mln pracowników z wysokim poziomem wykształcenia.Osoby z wyższym wykształceniem będą stanowić ponad 70% siły roboczej (wzrost z 62%). Do 2030 roku przewiduje się, że liczba pracowników o niskich kwalifikacjach zmniejszy się o 2-2,4 miliona, szczególnie w grupie wiekowej 35-54 lata, z większym spadkiem w południowych regionach Włoch​.

Włochy w 2070 roku: prognozy demograficzne vs. ubiegły rok.

W obliczu starzejącego się społeczeństwa, demografia osób starszych staje się coraz bardziej dominująca. Seniorzy Włoch stanowią dużą część populacji, a ich liczba nadal rośnie. Szacuje się, że udział osób starszych przekroczy 30% całej populacji w ciągu najbliższych dekad. W efekcie piramida ludności Włoch przesuwa się w kierunku starszych pokoleń, co oznacza, że coraz więcej obywateli będzie potrzebować wsparcia systemu emerytalnego.

Podsumowanie

W kontekście tych zmian w liczbie ludności obserwujemy również potrzebę reform w systemie opieki zdrowotnej i wsparcia dla starszych obywateli. W obliczu dynamicznych zmian demograficznych, Włochy stają przed poważnym wyzwaniem związanym z rosnącym udziałem osób starszych w społeczeństwie. Czy liczba mieszkańców Włoch może spaść poniżej 50 milionów? Jak prognozy wskazują, w 2070 roku struktura wiekowa ludności ulegnie dalszym zmianom, co może doprowadzić do sytuacji, w której liczba ludności spadnie poniżej 50 milionów. Już teraz średni wiek mieszkańca Włoch wzrasta, a piramida ludności przesuwa się w stronę starszych pokoleń.

Włochy w 2070 roku mogą stać się jednym z najstarszych narodów Europy. Populacja Włoch będzie na najniższych poziomach w historii. Wszystko zależy od skuteczności polityk pronatalistycznych oraz zmian w systemie migracyjnym.

Należy też zwrócić uwagę na współczynnik obciążenia demograficznego, który jest miarą, która pokazuje, jak wiele osób w wieku nieprodukcyjnym przypada na jednego pracującego. W przypadku Włoch ten wskaźnik rośnie, co oznacza, że coraz więcej osób starszych zależy od mniejszej liczby pracowników. Z tego względu obciążenie demograficzne będzie jednym z kluczowych wyzwań dla kraju.

W porównaniu z resztą Europy, struktura demograficzna Włoch jest wyjątkowa, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę współczynnik obciążenia demograficznego oraz demografię osób starszych. Starzenie się społeczeństwa włoskiego oraz zmiany w strukturze wiekowej ludności wymagają natychmiastowych działań. Wprowadzenie reform, które mogą obniżyć obciążenie demograficzne, jest kluczowe dla przyszłości kraju. Jak wpłynie to na przeciętnego mieszkańca? Jak seniorzy Włoch wpłyną na obciążenie demograficzne? Czy system emerytur we Włoszech wytrzyma ten rosnący napór?